ریخته گری تلفیقی از صنعت و هنر است. انسان از زمان های کهن از این روش برای ساخت و تولید قطعات مختلف استفاده کرده است. جالب است بدانید درحال حاضر نیز بخش قابل توجهی از قطعات با این روش ساخته می شوند. شاید برای شما هم سوال پیش آمده باشد که ریخته گری چیست؟ چه روش ها و مزایایی دارد؟ که طی چندین هزار سال هنوز مورد توجه صنعتگران است. در ادامه به بررسی پاسخ این سوالات و نکات مهم ریخته گری می پردازیم. با ما همراه باشید. ساخت قطعات فلزی با کیفیت و استاندارد را باید تنها به دست گروه حرفه ای کاوه ساخت سپرد.
ریخته گری چیست؟
ریخته گری به فن ساخت قطعات از طریق تزریق مواد مذاب به درون قالب گفته می شود. همانطور که اشاره شده ریخته گری تاریخ طولانی دارد و باستان شناسان تخمین می زنند که از 7000 سال پیش انسان این فن را بکار برده است. قدیمی ترین شواهد باستانشناسی در ایران نشان می دهد که در 6000 سال پیش کارگاههای ریخته گری مس در اطراف کرمان وجود داشته است. مواد مورد استفاده در ریخته گری فقط شامل فلزات نیست. و مواد غیر فلزی زیادی همانند شیشه و پلاستیک را هم شامل می شود. بیش از 80 درصد محصولاتی که هر روز در اطراف خود مشاهده می کند با این فرآیند تولید شده اند. این محصولات از دستگیره و قفل خانه تا موتور هواپیما و پروانه کشتی را شامل می شود. معمولا تنها راه تولید قطعاتی با هندسه پیچیده و دارای سطوح منحنی، مقاطع تو خالی و فرم نامنظم، ریخته گری است.
انواع روش های ریخته گری
اگر تا اینجای متن همراه ما بوده اید با فرآیند ریختگری آشنا شده اید. در ادامه روش های ریخته گری را از منظر نوع قالب؛ یکبار مصرف – دائمی بررسی خواهیم کرد. قالب های یکبار مصرف همانطور که از نام آن مشخص است امکان استفاده مجدد از قالب نیست. و انواع مهم آن شامل موارد زیر است:
- ریخته گری ماسه ای: متداول ترین و قدیمی ترین روش ریخته گری است و با این روش می توان انواع فلزات را ریخته گری کرد. هر چند این روش دارای دقت و ظرافت خوبی نیست، اما هزینه تولید قالب آن بسیار پایین است و برای ساخت قطعات بزرگ، تقریبا محدودیتی ندارد.
- ریخته گری گچی: قالب ها در این روش از گچ یا کلسیم سولفات ساخته می شوند. قالب بعد از ساخت در کوره پخته و آماده ریخته گری می شود. قالب های گچی تحمل دمای بسیار زیاد را ندارد. به همین خاطر برای ریخته گری آلومینیوم، مس و روی استفاده می شوند، اما برای آلیاژهای آهنی مناسب نیست.
- ریخته گری پوسته ای: قالب های این روش نیز از جنس ماسه است با این تفاوت که پوسته قالب، نازک و حدود 10 میلیمتر است و ماسه توسط چسبی از جنس رزین مستحکم می شود. این قالب نسبت به قالب ماسه ای دارای دقت بالاتری است و می توان قطعات کوچک را با آن ساخت.
- ریخته گری دقیق: قالب ها در این روش غالبا از جنس سرامیک تهیه می شود و دارای دقت بسیار زیادی است. و قطعات بسیار ظریف با ضخامت 0.6 میلیمتر با خطای بسیار پایین و زبری سطح در این روش بسیار کم و بین 1.3 تا 4 میکرون است. از این روش به خاطر هزینه بالا، معمولا برای تهیه قطعات کوچک و ظریف با حداکثر وزن 5 کیلوگرم استفاده می شود. اما در صورت نیاز قطعات بزرگتر هم با این روش قابل تولید است. به طور مثال قطعاتی از هواپیما با وزن 450 کیلوگرم نیز با این روش تولید شده است.
- ریخته گری مدل تبخیری: قالب ریخته گری در این روش نیز ازجنس ماسه است، اما برای ساخت حفره قالب از مدل های پلی استایرین استفاده می شود. با تزریق مواد مذاب به داخل قالب، مدل تبخیر و مواد مذاب فضا را پر می کند. این روش دارای دقت خوب و هزینه اجرای پایین است، اما برای ساخت قطعات دارای ضخامت پایین محدودیت دارد و برای تولید در حجم پایین صرفه اقتصادی ندارد.
تا اینجا انواع قالب های یکبار مصرف را بررسی کردیم. اجازه دهید در ادامه تعدادی از روش های ریخته گری در قالب های دائمی را هم بررسی کنیم.
- ریخته گری ثقلی: علت نام گذاری این روش به علت تزریق مواد مذاب به کمک نیروی گرانش و وزن خود مذاب است و جنس قالب معمولا از چدن، فولاد و برنز است. این روش برای تولید قطعات یکنواخت با تیراژ بالا مناسب و کم هزینه است، اما برای تعداد محدود قطعه صرفه اقتصادی ندارد و با این روش نمی توان قطعات پیچیده و ظریف را تولید کرد.
- ریخته گری تحت فشار: در این روش بر خلاف روش قبلی مواد مذاب تحت فشاری در حدود 4 تا 15 هزار پوند بر اینچ مربع به داخل قالب تزریق می شود. و در همان حالت فشار مواد مذاب منجمد می شوند. به همین خاطر امکان تولید قطعات با استحکام بالا و ظرافت بیشتر را بوجود می آورد.
- ریخته گری نیمه جامد: این روش هم همانند روش ریخته گری تحت فشار است و مواد مذاب در دمایی قرار دارد که فلز حدود 30 تا 66 درصد جامد است و معمولا برای تولید قطعات فلزی به غیر از آهن مورد استفاده قرار می گیرد.
- ریخته گری گریز از مرکز: مواد مذاب به درون یک قالب دوار تزریق می شود. نیروی گریز از مرکز باعث شکل گیری و انجماد فلز می شود. کاربرد این روش ریخته گری برای تولید کمپرسور، لوله، چرخ دنده و ... است و در صنایع پتروشیمی و نظامی استفاده زیادی دارد.
ریخته گری دارای روش های زیادی است که در این مطلب تلاش کردیم تا روش های پرکاربرد و مزایای آن ها را بررسی کنیم. در صورت نیاز به اطلاعات دقیق تر در این خصوص می توانید سوالات خود را از طریق سایت یا تلفن های گروه کاوه ساخت با کارشناسان ما در میان بگذارید.